Η σωματική δραστηριότητα αποτελεί ένα σημαντικό μέρος ενός υγιούς τρόπου ζωής για όλους τους ανθρώπους. Δεν ισχύει όμως το ίδιο για τα άτομα με Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ), από των οποίων την καθημερινότητα η σωματική άσκηση συχνά εκλείπει.

Η Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ) αποτελεί μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή που βασικά χαρακτηριστικά της είναι τα ελλείμματα στην κοινωνική επικοινωνία και αλληλεπίδραση και η παρουσία περιορισμένων, επαναλαμβανόμενων και στερεότυπων συμπεριφορών και ενδιαφερόντων (Livingston et al., 2018). Στερεότυπες συμπεριφορές μπορεί να αποτελούν το επαναλαμβανόμενο κούνημα του σώματος μπρος-πίσω ή δεξιά-αριστερά, ο κυματισμός του κεφαλιού, το απαλό χτύπημα των δακτύλων, οι γκριμάτσες προσώπου, οι περίεργες κινήσεις χεριών σαν φτερούγισμα κ.α. (Crollick et al., 2006).

Η αύξηση της άσκησης ή της σωματικής δραστηριότητας των ατόμων/παιδιών με ΔΑΦ φαίνεται να είναι ιδιαίτερα ευεργετική. Τα ευεργετικά αποτελέσματα δεν αφορούν μόνο στην σωματική υγεία και φυσική κατάσταση αλλά συμβάλλουν και στην μείωση των στερεότυπων συμπεριφορών και την αύξηση της προσαρμοστικής συμπεριφοράς (Lang et al., 2010; Sowa & Meulenbroek, 2012).

Πολυάριθμες έρευνες [π.χ.μελέτες των Rosenthal-Malek&Mitchell (1997), Levinson&Reid (1993), Powers  και συνεργατών του (1992), Richmond (2000)] διερευνώντας τις επιδράσεις της σωματικής άσκησης στις αυτοδιεγερτικές συμπεριφορές, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το τρέξιμο έχει θετικές επιδράσεις στα άτομα με ΔΑΦ(Crollick et al., 2006; Lang et al., 2010). Πιο συγκεκριμένα, το τζόκινγκ έχει ως αποτέλεσμα την μείωση των αυτοδιεγερτικών συμπεριφορών, της στερεοτυπικής συμπεριφοράς που παρουσιάζουν συχνά τα άτομα αυτά αλλά και την βελτίωση της προσοχής. Το τζόκινγκ επίσης έχει αποδειχθεί ότι έχει καλύτερα αποτελέσματα από το απλό περπάτημα (Bremer et al., 2016).

Η αερόβια άσκηση έχει αποδεδειχθεί ότι μειώνει τις στερεοτυπικές συμπεριφορές παιδιών με ΔΑΦ καθώς και τις συμπεριφορές αυτοδιέγερσης (Sowa & Meulenbroek, 2012). Άλλες δραστηριότητες που έχουν σημαντικά οφέλη για τα άτομα με ΔΑΦ είναι οι πολεμικές τέχνες, η κολύμβηση, ο χορός και η ιππασία, οι οποίες επίσης μειώνουν τις στερεοτυπίες και βελτιώνουν την κοινωνικο-συναισθηματική συμπεριφορά (Bremer et al., 2016).Ωστόσο, η ενασχόληση με δραστηριότητες που απαιτούν πολύπλοκες κινητικές δεξιότητες ή επικοινωνία με συμπαίκτες (π.χ. γκολφ, ποδόσφαιρο, μπάσκετ) δεν ενδείκνυται για όλες τις περιπτώσεις των ατόμων με ΔΑΦ λόγω των κοινωνικών και κινητικών ελλειμμάτων που παρουσιάζουν (Crollick et al., 2006).

Συμπερασματικά, τα οφέλη που μπορεί να αποκομίσει ένα άτομο με ΔΑΦ μέσω της σωματικής άσκησης είναι πολλαπλά και καθόλου ευκαταφρόνητα. Οι σωματικές δραστηριότητες λοιπόν:α)μειώνουν τις στερεοτυπικές συμπεριφορές, β)επιφέρουνθετικά αποτελέσματα στην κοινωνικο-συναισθηματική και κινητική τους λειτουργικότητα, γ) βελτιώνουν τις δεξιότητες επικοινωνίας, την ακαδημαϊκή εμπλοκή, την υπερκινητικότητα και τις αισθητηριακές δεξιότητες (Bremer et al., 2016; Sowa & Meulenbroek, 2012).

Βιβλιογραφία

1)Bremer, E., Crozier, M., & Lloyd, M. (2016). A systematic review of the behavioural outcomes following exercise interventions for children and youth with autism spectrum disorder. Autism, 20(8), 899-915. https://doi.org/10.1177/1362361315616002

2)Crollick, J.L., Mancil, G.R., & Stopka, C. (2006). Physical activity for children with autism spectrum disorder. Teaching Elementary Physical Education, 17(2), 30–34.

3)Lang, R., Koegel, L., Ashbaugh, K., Regester, A., Ence, W., & Smith, W. (2010). Physical exercise and individuals with autism spectrum disorders: A systematic review. Research In Autism Spectrum Disorders, 4(4), 565-576. https://doi.org/10.1016/j.rasd.2010.01.006

4)Livingston, L., Colvert, E., Bolton, P., & Happé, F. (2018). Good social skills despite poor theory of mind: exploring compensation in autism spectrum disorder. Journal Of Child Psychology And Psychiatry, 60(1), 102-110. https://doi.org/10.1111/jcpp.12886

5)Sowa, M., & Meulenbroek, R. (2012). Effects of physical exercise on Autism Spectrum Disorders: A meta-analysis. Research In Autism Spectrum Disorders, 6(1), 46-57. https://doi.org/10.1016/j.rasd.2011.09.001

Αποστολάκη Εμμανουέλα

Ψυχολόγος Msc ειδική αγωγή και εκπαίδευση