Το άγχος αποτελεί ένα φυσιολογικό συναίσθημα που βιώνουμε όλοι οι άνθρωποι σε διάφορες καταστάσεις της καθημερινότητας μας. Μπορεί να προκύψει έπειτα από κάποιο αρνητικό γεγονός της ζωής (π.χ. απώλεια θέσης εργασίας, απώλεια αγαπημένου προσώπου, σοβαρή ασθένεια) ή μπορεί να είναι αποτέλεσμα επιθυμητών αλλά απαιτητικών καταστάσεων που καλούμαστε να φέρουμε εις πέρας (π.χ. εργασιακές υποχρεώσεις κ.α.) (Berger, 1994). Το άγχος περιλαμβάνει δυσφορικά και δυσάρεστα συναισθήματα, όπως φόβο, θυμό, αγωνία, πανικό και σκέψεις ανησυχίας, που συχνά συνδυάζονται με την ενεργοποίηση του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Μπορεί να είναι μια προσαρμοστική απάντηση σε έναν στόχο ή σε μια αντιληπτή απειλή, αλλά μπορεί επίσης να αποτελέσει πρόβλημα αν γίνει σοβαρό και χρόνιο (Herring et al., 2013).

 

Το υπερβολικό και χρόνιο άγχος μειώνει σημαντικά τη συνολική απόλαυση της ζωής και μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχές άγχους όπως είναι η ειδική φοβία, η διαταραχή κοινωνικού άγχους, η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή, η διαταραχή πανικού (με ή χωρίς αγοραφοβία) και η διαταραχή μετατραυματικού στρες (Herring et al., 2013), οι οποίες είναι πολύ διαδεδομένες και επηρεάζουν ένα σχετικά μεγάλο ποσοστό ατόμων κατά τη διάρκεια της ζωής τους (LeBouthillier & Asmundson, 2017). Οι διαταραχές αυτές είναι μια κοινή αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας και εκδηλώνονται ως μια σειρά γνωστικών, συμπεριφορικών και φυσικών συμπτωμάτων (Jayakody et al., 2013).

Οι διαταραχές άγχους αντιμετωπίζονται συνήθως με αντικαταθλιπτικά και ψυχολογικές θεραπείες (Jayakody et al., 2013). Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια υπάρχει αυξανόμενη εμπειρική υποστήριξη για τον ρόλο της σωματικής άσκησης ως ανεξάρτητη ή συμπληρωματική θεραπεία για μια ποικιλία προβλημάτων ψυχικής υγείας, όπως είναι και το χρόνιο άγχος (LeBouthillier & Asmundson, 2017).

Η σωματική δραστηριότητα έχει αποδεχθεί ότι σχετίζεται με μια σειρά από οφέλη για την σωματική αλλά και ψυχική υγεία, αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της θεραπείας και αποκατάστασης πολλών ιατρικών παθήσεων και η απουσία της μπορεί να έχει επιβλαβείς επιπτώσεις στην υγεία και την ευεξία (Ströhle, 2008). Σύμφωνα λοιπόν με μελέτες και έρευνες, η άσκηση συνδέεται με ψυχολογικά και σωματικά οφέλη που επιτρέπουν στα άτομα να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικότερα το άγχος (Berger, 1994).

 

Τα ευρήματα ερευνών έδειξαν ότι ο επιπολασμός των αυξημένων συμπτωμάτων άγχους ήταν χαμηλότερος (26%) μεταξύ των ασθενών που ανέφεραν ότι ασκούνταν 150 ή περισσότερα λεπτά την εβδομάδα σε σύγκριση με εκείνους που ήταν σωματικά αδρανείς (43%) (Herring et al., 2013). Παρόμοια αποτελέσματα έδειξε και η μετα-ανάλυση που διεξήχθη από τον Wipfli και τους συνεργάτες του (όπως αναφέρεται στο άρθρο Jayakody et al., 2013), όπου παρουσιάστηκε μεγαλύτερη μείωση του άγχους στις ομάδες που ασκήθηκαν σε σύγκριση με τις ομάδες ελέγχου χωρίς θεραπεία.

Το τζόκινγκ, το τρέξιμο και οι τεχνικές χαλάρωσης έχουν αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματικές στη μείωση του στρες (Berger & Friedman, 1988). Έτσι, σε μια άλλη μελέτη, το περπάτημα και το τζόκινγκ επέφεραν συνεχή μείωση του άγχους για 6 μήνες μετά από 8 εβδομάδες εκπαίδευσης στην αερόβια άσκηση (Herring et al., 2013).

Συγκεκριμένα, η αερόβια άσκηση φαίνεται να ελαττώνει την ευαισθησία στο άγχος, να βελτιώνει την γενική ψυχολογική δυσφορία και αποτελεί μια πολλά υποσχόμενη πρακτική αντιμετώπισης για τη διαταραχή κοινωνικού άγχους, τη διαταραχή πανικού, τη διαταραχή γενικευμένου άγχους και τη διαταραχή μετατραυματικού στρες και των συμπτωμάτων τους (LeBouthillier & Asmundson, 2017).

Μάλιστα, η διαταραχή πανικού ανταποκρίνεται τόσο σε αερόβιες όσο και σε μη αερόβιες παρεμβάσεις (Ströhle, 2008). Πιο συγκεκριμένα, υπήρξε σημαντική ελάττωση των συμπτωμάτων άγχους μετά από δομημένη άσκηση (τρέξιμο) για ασθενείς με διαταραχή πανικού με ή χωρίς αγοραφοβία σύμφωνα την μελέτη του Jayakody και των συνεργατών του (2013). Επιπροσθέτως, ο συνδυασμός σωματικής άσκησης και λήψης φαρμακευτικής αγωγής (π.χ. αντικαταθλιπτικό) για ασθενείς με διαταραχή πανικού είναι ο πιο ενδεδειγμένος (Jayakodyetal., 2013).

Αξίζει να αναφερθεί, ότι η διάρκεια της σωματικής άσκησης συσχετίζεται σημαντικά με το συνολικό αποτέλεσμα, καθώς προγράμματα μεγαλύτερα των 9 εβδομάδων προκαλούν σημαντικά μεγαλύτερες μειώσεις άγχους (Herring et al., 2013). Έτσι λοιπόν συνιστάται η σωματική άσκηση να πραγματοποιείται, αν όχι καθημερινά, 3-4 φορές την εβδομάδα με διάρκεια τουλάχιστον 20-30 λεπτών (Ströhle, 2008).

Τέλος, τα διαθέσιμα στοιχεία από έρευνες δείχνουν ότι η σωματική άσκηση μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα άγχους σε υγιείς ενήλικες, σε ασθενείς με χρόνια ασθένεια και ασθενείς με διαταραχή πανικού, γενικευμένη αγχώδη διαταραχή κ.α. (Herring et al., 2013; Jayakody et al., 2013).

Συμπερασματικά, οι προσαρμοσμένες παρεμβάσεις άσκησης μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα τα άτομα που ασκούνται με συνέπεια να επιτύχουν και να διατηρήσουν μεγαλύτερα οφέλη για την ψυχική και σωματική τους υγεία (LeBouthillier & Asmundson, 2017).

Βιβλιοραφία

Berger, B. (1994). Coping With Stress: The Effectiveness of Exercise and Other Techniques. Quest, 46(1), 100-119. https://doi.org/10.1080/00336297.1994.10484112

Herring, M., Lindheimer, J., & O’Connor, P. (2013). The Effects of Exercise Training on Anxiety. American Journal Of Lifestyle Medicine, 8(6), 388-403. https://doi.org/10.1177/1559827613508542

Jayakody, K., Gunadasa, S., & Hosker, C. (2013). Exercise for anxiety disorders: systematic review. British Journal Of Sports Medicine, 48(3), 187-196. https://doi.org/10.1136/bjsports-2012-091287

LeBouthillier, D., & Asmundson, G. (2017). The efficacy of aerobic exercise and resistance training as transdiagnostic interventions for anxiety-related disorders and constructs: A randomized controlled trial. Journal Of Anxiety Disorders, 52, 43-52. https://doi.org/10.1016/j.janxdis.2017.09.005

Ströhle, A. (2008). Physical activity, exercise, depression and anxiety disorders. Journal Of Neural Transmission, 116(6), 777-784. https://doi.org/10.1007/s00702-008-0092-x