Όπως όλοι γνωρίζουμε, τα τελευταία τέσσερα χρόνια η συζήτηση περισσεύει για το κατά πόσο επηρεάζονται οι επιδόσεις από αυτό που σήμερα πλέον ονομάζουμε στον δρομικό κόσμο «σούπερ παπούτσι».

Τα επιχειρήματα ανάμεσα στους "οπαδούς" της θεωρίας ότι τα σύγχρονα παπούτσια καθορίζουν τις επιδόσεις, απέναντι σε εκείνα όσων εξακολουθούν να επιμένουν ότι το παπούτσι δεν είναι το πρωτεύον για μια καλή επίδοση, ανταλλάσσονται σε μορφή... κατά ριπάς. Μια ματιά σε σχετικά διαδικτυακά φόρουμ θα σας πείσει ότι κλίμα των συζητήσεων είναι πολλές φορές "πολεμικό"! Οι υπέρμαχοι της πρώτης θεωρίας δεν διστάζουν να υποστηρίξουν ότι μέσω των παπουτσιών νέας τεχνολογίας επιχειρείται μια μορφή αγωνιστικής εξαπάτησης την ώρα που η άλλη πλευρά υποστηρίζει ότι κάτι τόσο απλό όσο ένα κομμάτι εξοπλισμού δεν θα μπορούσε να είναι αποκλειστικά υπεύθυνο για τα κέρδη της αθλητικής απόδοσης.

Έχοντας αυτό κατά νου, σκεφτήκαμε ότι θα ήταν ενδεδειγμένο να τα συνδυάσουμε όλα μαζί και να περιγράψουμε τα γεγονότα χωρίς φόβο αλλά ούτε και πάθος, το οποίο συχνά ρίχνει νερό στη μύλο της σχετικής πόλωσης.

Με δεδομένο ότι η πρώτη εταιρία που προκάλεσε την... τεχνολογική αναταραχή είναι η Νike, είμαστε αναγκασμένοι να εστιάσουμε στα μοντέλα που έχει παράξει από το 2017 αφού πλέον μέσω αυτών έχει παραχθεί ένα πλούσιο πληροφοριακό υλικό. Είναι ενδεικτικό ότι όλες οι υπόλοιπες εταιρίες ουσιαστικά άρχισαν να ρίχνονται στη "μάχη" των ανθρακονημάτων με τρία χρόνια καθυστέρηση, επομένως προς το παρόν υπάρχουν πολύ λίγα διαθέσιμα στοιχεία για τις υπόλοιπες εταιρίες.

 

Ωστόσο πριν προχωρήσουμε οφείλουμε να απαντήσουμε στο εξής. Από τη στιγμή που η παγκόσμια ομοσπονδία στίβου έχει θέσει κριτήρια για τη νομιμότητα των παπουτσιών (π.χ ύψος), τότε δεν τίθεται κανένα θέμα εξαπάτησης αφού πλέον όλα τα ζευγάρια παπούτσια που φοριούνται σε επίσημους αγώνες πληρούν τα κριτήρια της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας. Αυτό όμως είναι ανεξάρτητο από τον αν επηρεάζονται οι επιδόσεις ή όχι. Τα στοιχεία δείχνουν ότι επηρεάζονται. Πάμε λοιπόν να τα δούμε.

Τέσσερα χρόνια γεμάτα ρεκόρ!

Λίγους μήνες μόνο μετά το πρώτο λανσάρισμα του Nike Zoomx Vaporfly 4% στην πίστα της Μοnza  όπου o Εliud Kipchoge επιχείρησε για πρώτη φορά να σπάσει το φράγμα των 120 λεπτών στον Μαραθώνιο, υπήρξε ένας πρωτοφανής αριθμός αθλητών που έσπασαν παγκόσμια ρεκόρ σε αγώνες μεγάλων αποστάσεων.

Το 2018, ο Kipchoge διέλυσε κατά 78 δευτερόλεπτα το ρεκόρ του μαραθωνίου ανδρών που κρατούσε από το 2014 ο Denis Kimetto. To ενδιαφέρον δεν είναι μόνο ότι έσπασε το ρεκόρ αλλά το πόσο το έριξε. Η μεγαλύτερη διαφορά που είχε σημειωθεί τα προηγούμενα 13 χρόνια ήταν μόλις 43 δευτερόλεπτα και εκείνος μαζί με το ρεκόρ πέτυχε μια πρωτοφανή διαφορά κατά 1 λεπτό και 18 δευτερόλεπτα, δηλαδή σχεδόν το διπλάσιο! Ενώ την ίδια περίοδο από το 2003 έως και το 2018 οι περισσότερες διαφορές δεν ξεπερνούσαν τα 30 δευτερόλεπτα.

Το 2019 η Brigid Kosgei έσπασε το 16 ετών ρεκόρ για τις γυναίκες στον Μαραθώνιο που διατηρούσε από το 2003 η Paula Radcliffe. Kαι όχι μόνο αυτό, αλλά το πέτυχε με μια διαφορά 84 δευτερολέπτων!

Το 2020 ο Kibiwott Kandie διέλυσε το απίστευτο ρεκόρ του Geoffrery Kamworor στην απόσταση του ημιμαραθωνίου κατά 29 δευτερόλεπτα.

Το 2020 η Ababel Yeshaneh έσπασε το ρεκόρ μισού μαραθωνίου των γυναικών επίσης κατά 29 δευτερόλεπτα.

Η διαφορά για τα συγκεκριμένα δυο ρεκόρ αν εξομοιωθεί σε έναν Μαραθώνιο τότε μιλάμε για τουλάχιστον 70 δευτερόλεπτα.

Όμως το ορόσημο, τόσο σε ότι αφορά την τεχνολογική εξέλιξη των παπουτσιών, όσο και σε ότι αφορά το αθλητικό επίτευγμα είναι το 2019.Τότε που ο Eliud Kipchoge επανέρχεται για την προσπάθεια του sub2 στην απόσταση του Μαραθωνίου και καταφέρνει να συντρίψει το φράγμα των δυο ωρών και μάλιστα κατά 20 δευτερόλεπτα.

Όλες αυτές οι βελτιώσεις του χρόνου είναι εντελώς άνευ προηγουμένου στην ιστορία των σύγχρονων αγώνων στις μεγάλες αποστάσεις.

Ένα στοιχείο που όλοι οι παραπάνω αθλητές έχουν κοινό, με εξαίρεση την Kandie (Adidas Adizero Adios Pros), εκτός από το ότι είναι εξαιρετικά καλά εκπαιδευμένοι και ταλαντούχοι δρομείς, είναι τα παπούτσια που έτρεξαν. Το παπούτσι Nike Vaporfly 4% ήταν το πρώτο κυκλοφόρησε στο κοινό το 2017 με νέες βελτιωμένες εκδόσεις όπως το Nike Vaporfly NEXT% και το Nike Alphafly NEXT% τα οποία κυκλοφόρησαν από τότε.

Η "εξαίρεση" του Kibiwott Kandie καταδεικνύει ότι πλέον συμμετέχουν και άλλες μάρκες στη ξέφρενη κούρσα της αθλητικής βιομηχανίας των "δρομικών όπλων". Σπάζοντας το παγκόσμιο ρεκόρ στον ημιμαραθώνιο, με 57:32 σε ένα ζευγάρι πρωτοτύπων Adidas Adizero Adios Pros, έρχεται να επιβεβαιώσει ότι μεγαλώνει η βεντάλια των εταιριών που κερδίζουν έδαφος και μαζί επιδόσεις.

 

Τι έδειξε η μελέτη των στατιστικών

Μια πρόσφατη μελέτη εξέτασε τους χρόνους τερματισμού και τα παπούτσια των κορυφαίων 50 ανδρών και 50 γυναικών δρομέων από τη σειρά World Marathon Major τη δεκαετία του 2010 - πριν και μετά την εισαγωγή νέων μοντέλων παπουτσιών Nike (4%, NEXT%, Alphafly και άλλα πρωτότυπα).

Τα δεδομένα για αγωνιστικά παπούτσια ήταν διαθέσιμα για 3.886 από τις 3.900 συμμετοχές που ελήφθησαν υπόψιν από τους τέσσερις ετήσιους μαραθώνιους σε Βοστώνη, Λονδίνο, Σικάγο και Νέα Υόρκη.

Οι χρόνοι τερματισμού μαραθωνίου ήταν 2,0% ή 2,8 λεπτά (138,5 ± 8,1 λεπτά έναντι 141,3 ± 7,4 λεπτά, P <0,001) γρηγορότεροι για τους άνδρες δρομείς που φορούσαν νέας τεχνολογίας Nike σε σύγκριση με άλλα παπούτσια.

Για τις γυναίκες, οι χρόνοι τερματισμού μαραθωνίου ήταν 2,6% ή 4,3 λεπτά (159,1 ± 10,0 λεπτά έναντι 163,4 ± 10,7 λεπτά, P <0,001) γρηγορότεροι για δρομείς που φορούσαν αντίστοιχης τεχνολογίας παπούτσια.

Όμως η συγκριτική μελέτη προχώρησε ένα βήμα παραπέρα εξετάζοντας τις επιδόσεις του κάθε αθλητή ξεχωριστά με μοναδικό κριτήριο αν φορούσαν νέας τεχνολογίας παπούτσια. Οι χρόνοι τερματισμού του μαραθωνίου βελτιώθηκαν κατά 0,8% ή 1,2 λεπτά για τους άνδρες που φορούσαν νέας τεχνολογίας Nike σε σχέση με την πιο πρόσφατη συμμετοχή τους σε μαραθώνιο στο οποίο όμως δεν φορούσαν αντίστοιχης νεωτερικότητας παπούτσια. Η διαφορά μεγάλωσε όταν η ίδια αξιολόγηση έγινε στις γυναίκες. Η βελτίωση της απόδοσης που παρουσίασαν ανήλθε σε 1,6% ή 3,7 λεπτά.

  

Αυτά τα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν ότι οι επιδόσεις σε Μαραθώνιο για αθλητές παγκόσμιας κλάσης είναι σημαντικά ταχύτερες φορώντας νεωτερικά Nike από άλλα κορυφαία παπούτσια της αγοράς, με την διαφορά να εκτοξεύεται για τις γυναίκες.

Όλα τα παραπάνω προκύπτουν από την απλή καταγραφή των γεγονότων ,ανεξάρτητα τι πιστεύει κάποιος γύρω από το κατά πόσο τα παπούτσια νέας τεχνολογίας επηρεάζουν τις αποδόσεις.

Τα συμπεράσματα είναι σαφή. Ωστόσο πριν σπεύσουν να πανηγυρίσουν οι θιασώτες της θεωρίας αναφωνώντας το... "Δικαιωθήκαμε!", θα πρέπει να κάνουν μια αναδρομή στην ιστορία του αθλητισμού τα τελευταία 80 χρόνια περίπου. Για παράδειγμα μια ματιά στη γραμμή της εκκίνησης των 100 μέτρων της Ολυμπιάδας του 1936 στο Βερολίνο και στον Αμερικανό Τζέσε Όουενς, συγκρίνοντας τα παπούτσια, τη βαλβίδα εκκίνησης(ανύπαρκτη) και το τερέν(χωμάτινο) με το τελικό των 100 μέτρων το 2016 στο Ρίο , και τα μέσα που είχε στη διάθεση του ο Γιουσέιν Μπολτ, τότε θα πρέπει να θεωρήσουμε ότι το Τζαμαϊκανός εξαπάτησε; Προφανώς είναι αστείο ακόμη και να διατυπώνεται ως ερώτημα. Αυτό που επιβεβαιώνεται είναι ότι ο αθλητισμός εξελίσσεται και μαζί του εξελίσσεται και η τεχνολογία ή μάλλον για να είμαστε ορθότεροι ,η τεχνολογία βοηθάει στο να εξελιχθεί ο αθλητισμός.