Καθώς ο Φλεβάρης οδεύει προς το τέλος του, ξεκινάνε σιγά σιγά και οι διάφορες διοργανώσεις ανά την επικράτεια – τόσο οι τοπικού χαρακτήρα αγώνες, όσο κι εκείνοι που εντάσσονται στα Πανελλήνια Πρωταθλήματα. Εν όψει λοιπόν της νέας χρονιάς, δράττομαι της ευκαιρίας να καταθέσω με το παρόν κάποιες σκέψεις μου, επηρεασμένος από την ανάγνωση του εξαιρετικού βιβλίου «Μάρκος Αυρήλιος, Τα εις Εαυτόν – μια επιλογή» από τις εκδόσεις Αιώρα. Θεωρώ ότι τα μαθήματα ζωής που παρουσιάζονται στο έργο του μεγάλου «φιλοσόφου-αυτοκράτορα» αφ’ ενός μας αφορούν όλους, αφ ετέρου μπορούν να αποτελέσουν πολύτιμο αρωγό στην προσπάθεια των αθλητών τόσο των νέων, όσο και των πιο έμπειρων. Για τούτο, προσπάθησα να προβάλλω τα γραφόμενα του μεγάλου διανοητή στα καθ ημάς, στο χώρο του αθλητισμού – λιγότερο ή περισσότερο επιτυχημένα, θα το κρίνει ο αναγνώστης. Έχετε επιείκεια στην κρίση σας, προσπαθήστε να πάρετε όσο περισσότερα μπορέσετε, και μόνο ωφελημένοι θα βγείτε.

38 διδακτικά μαθήματα ζωής

1. Για τη συνεργασία. Όλοι οι αθλητές πρέπει να συνεργάζονται μεταξύ τους, για την πρόοδο του χώρου. Όπως συνεργάζονται τα διάφορα μέλη του σώματος, έτσι οφείλουμε να συνεργαζόμαστε κι εμείς, σε πλήρη αρμονία. Το να εχθρευόμαστε ο ένας τον άλλο, ξεχνώντας ότι είμαστε όλοι συναθλητές, είναι άρνηση της ίδιας της φύσης μας.

 

2. Να στηρίζεσαι στις δικές σου δυνάμεις. Να μάθεις να στέκεσαι όρθιος μόνος σου, κι όχι να στηρίζεσαι σε αλλότριες δυνάμεις. Η δύναμή σου σου κρύβεται μέσα σου, στην ψυχή και στο πνεύμα σου.

3. Ταξίδεψε στον εαυτό σου. Είναι εύκολο να παρασυρθείς από την εφήμερη λάμψη των υλικών αγαθών. Κι αν πολλοί αθλητές κυνηγούν το χρήμα και τα υλικά τρόπαια, ταξίδια, εξοχικά και παραλίες, είναι εύκολο να παρασυρθείς και να λαχταρήσεις κι εσύ τα αντίστοιχα. Κι όμως, τα πιο σημαντικά, τα πιο βαρύτιμα τρόπαια κρύβονται μέσα σου, και μέσα στην ψυχή σου θα κάνεις το πιο μεγάλο ταξίδι.

4. Πόσο μικρή διάρκεια έχει η δόξα; Σε γοητεύει η προσδοκία μιας εφήμερης δόξας; Κοίταξε με τι ταχύτητα όλα λησμονιούνται, στο χάος του άπειρου χρόνου… Μια κουκκίδα όλη η γη, και σε μια μικρή γωνιά της κατοικούμε όλοι οι αθλητές. Σε αυτή τη μικρή γωνία, δες πόσοι και ποιοι είναι αυτοί που θα σε επαινέσουν…

5. Ο νους μας είναι εκείνος που (πρέπει να…) μας καθοδηγεί. Όλοι, αθλητές κι αθλούμενοι, είμαστε έλλογα όντα, και είναι κοινή σε όλους μας η λογική που λογικούς μας κάνει. Τα πάντα κυβερνώνται από το μυαλό μας, και αυτό είναι που θα μας οδηγήσει προς την (όποια) επιτυχία. Ο ορθός λόγος είναι κάτι κοινό σε όλους, και αυτό μας καθιστά πολίτες της ίδιας κοινότητας – της Πολιτείας των Αθλητών. «Έχεις Λογική;» «Έχω» «Χρησιμοποίησέ την!»

6. Γαλήνη των αθλητών. Όποιος δεν ασχολείται με το τι είπε ή έπραξε ο ένας ή ο άλλος συναθλητής του, αλλά εστιάζει στις δικές του πράξεις και λόγια, και ενδιαφέρεται αποκλειστικά για τη δική του πρόοδο, εκείνος κατακτά τη γαλήνη.

7. Το ωραίο δεν έχει ανάγκη τον έπαινο. Το ωραίο είναι ωραίο αφ εαυτού. Ο όποιος έπαινος δεν μπορεί να κάνει κάτι καλύτερο ή χειρότερο. Το όντως ωραίο τι παραπάνω χρειάζεται; Ας είμαστε αυτόφωτοι και αυτοκαθοριζόμενοι στις πράξεις και τις επιλογές μας, κι ας μη γίνεται βραχνάς το κυνήγι μιας επιβεβαίωσης από τρίτους.

8. Πολύ μικρή η διάρκεια των αθλητών. Αδράξτε τη μέρα λοιπόν, και ζήστε το ταξίδι. Ποταμός γεγονότων αθλητικών και χείμαρρος ο καιρός. Αμέσως μόλις κάτι ενδιαφέρον φανεί στο οπτικό μας πεδίο, παρασύρεται και κάτι άλλο εμφανίζεται στη θέση του, για να χαθεί στη συνέχεια κι αυτό με τη σειρά του.

9. Να αγαπάμε τη φύση. Πορεύομαι σύμφωνα με τη φύση, ώσπου να γύρω πια να αναπαυθώ στη γη, που τόσα χρόνια με τρέφει και με ξεδιψά, και που ανέχεται να την πατώ και να την μεταχειρίζομαι προς όφελός μου.

10. Κάνε καλές πράξεις. Όποιος πράττει το καλό δεν φωνάζει – προχωρεί απλώς προς το επόμενο.

11. Μην απογοητεύεσαι. Μην απογοητεύεσαι, μην εγκαταλείπεις την προσπάθεια, μην χάνεις την υπομονή σου. Κι αν σου φανεί δύσκολη η πραγμάτωση των στόχων και των ονείρων σου, ακόμη κι αν αποτύχεις, θα σηκωθείς ξανά.

12. Οι αθλητές μπορούν να αντέξουν τα πάντα. Η λαϊκή σοφία λέει «Θεε μου μη μου στέλνεις όσα μπορώ να αντέξω». Αλλιώς – τίποτα σε κανέναν δεν συμβαίνει, που δεν μπορεί να το αντέξει. Υπομονή, επιμονή, και δύναμη – τιμήστε το υπέρτατο εντός σας, και θα δικαιωθείτε.

 

13. Είμαι ελεύθερος αθλητής, και είμαι ελεύθερος άνθρωπος. Και κανένας δεν θα με εμποδίσει να πραγματώσω όλα εκείνα που ονειρεύομαι, όσο βρίσκονται εντός ορίων ενός έλλογου και κοινωνικού όντος.

14. Αντίσταση. Μη γίνεσαι ίδιος με τους άλλους. Βρες χαρά και ανάπαυση στο να περνάς από τη μια καλή πράξη στην άλλη.

15. Για την ασθένεια και την ανάρρωση. Ο πόνος θα περάσει. Έχετε υπομονή, και προσπαθήστε να ανακτήσετε την εσώτερη ηρεμία σας το ταχύτερο δυνατόν.

16. Όταν κάποιος μπορεί, όλοι μπορούν. Μη θεωρείς ανέφικτό αθλητικά κάτι που εσύ δεν μπορείς να καταφέρεις. Ό,τι μπορεί να επιτευχθεί από συναθλητές σου, και για σένα είναι εφικτό – σκέψου μόνο το αντίτιμο που απαιτείται για να το υλοποιήσεις, και κρίνε αν είσαι σε θέση αυτό το αντίτιμο να το επωμιστείς.

17. Μία είναι η αλήθεια. Την αλήθεια πάντα αναζητώ. Από την αλήθεια, ποτέ δεν έπαθε κανείς κακό, Κακό παθαίνει μόνο όποιος εμμένει στην πλάνη και την άγνοιά του.

18. Όλοι είναι χρήσιμοι. Όλοι συνεργαζόμαστε προς ένα αποτέλεσμα. Άλλοι εν γνώσει τους και με πλήρη συνείδηση, κι άλλοι όχι. Ο αθλητισμός μας έχει όλους ανάγκη. Άλλοι βοηθούν, άλλοι αδιαφορούν, άλλοι γκρινιάζουν, κι άλλοι δημιουργούν προβλήματα. Όλοι είναι απαραίτητοι – εσύ όμως σκέψου πού θες να ανήκεις. Εσύ κυβερνάς τον εαυτό σου.

19. Είμαι μέλος της αθλητικής οικογένειας, κι όχι μέρος αυτής. Ένα γράμμα που αλλάζει εντελώς το νόημα μιας φράσης. Αποτελώ μέλος μιας κοινωνίας έλλογων όντων – αν το «ρ» δώσει τη θέση του στο «λ», σημαίνει πως δεν αγαπάς από καρδιάς τους συναθλητές σου, και δε σε γεμίζει χαρά να τους ευεργετείς.

20. Το σφάλλειν. Οφείλουμε ως άνθρωποι κι αθλητές να αγκαλιάζουμε εκείνους που σφάλλουν. Αν σκεφτείτε ότι εκείνος που σφάλλει έχει πολύ περισσότερα κοινά με εμάς απ’ όσα αρχικά νομίζουμε, είναι πιο εύκολο να επιδείξουμε ενσυναίσθηση.

21. Μείνε σε αυτά που έχεις. Μη θεωρείς δικά σου όσα δεν έχεις. Να σκέφτεσαι τα καλύτερα από εκείνα που έχεις, και να θυμάσαι πόσο θα λαχταρούσες αν σου έλειπαν.

22. Για τη συνύπαρξη.  Είναι ο φρουρός στη μοναξιά ενός άλλου.

23. Το καλό είναι μέσα σου. Σκάψε μέσα σου. Εκεί βρίσκεται η πηγή του καλού, και μπορεί συνέχεια να αναβλύζει. Αρκεί να συνεχίσεις να σκάβεις.

24. Η ισορροπία του αθλητή. Η ζωή των αθλητών μοιάζει περισσότερο με πάλη, παρά με χορό. Πρέπει να είσαι πάντα σε ετοιμότητα και να διατηρείς την ισορροπία σου, ό,τι κι αν είναι αυτό που θα βρεθεί στο δρόμο σου. Πρόσεχε τι είναι αυτοί των οποίων την προσοχή και την επιβράβευση επιζητείς. Ποτέ μη λησμονείς κι αυτό – στα λίγα βρίσκεται η ευτυχία. Και μην ξεχνάς ποτέ από πού ξεκίνησες.

25. Ηθική. Χαρακτηριστικό της ηθικής τελειότητας είναι να ζεις κάθε σου μέρα σαν να είναι η τελευταία σου. Δίχως υπερβολές ή απραξία κι υποκρισία. Είναι γελοίο να μην καταφέρνεις να αποφύγεις την δική σου κακία (πράγμα εφικτό) και να προσπαθείς να αποφύγεις την κακία των άλλων (πράγμα ανέφικτο). Όταν έχεις κάνει μια καλή πράξη, κι ο διπλανός σου ευεργετήθηκε, είναι ανόητο να επιθυμείς να μαθευτεί και να αμειφθεί. Μην κουράζεσαι να ωφελείσαι ωφελώντας.

26. Γνώμη. Μην ξεχνάς ότι το να μπορείς να αναθεωρείς και να αλλάζεις γνώμη, για να συμφωνήσεις με εκείνον που σε διόρθωσε, είναι δείγμα ελευθερίας. Σε μια γωνίτσα ζούμε της γης, κι όχι μόνο δε συμφωνούμε όλοι μεταξύ μας, αλλά ούτε και με τον εαυτό μας πολλές φορές!

27. Αγάπα τους συναθλητές σου όπως είναι. Γεννηθήκαμε ο ένας για τον άλλον. Ή δίδαξέ τους το σωστό, ή υπέμεινέ τους όπως είναι. Να τους δέχεσαι με ταπεινοφροσύνη, και να τους προσφέρεις με την καρδιά σου.

28. Αγνόησε εκείνους που σε κατηγορούν. Όταν κάποιος σε κακολογεί, ή σε μισεί, ή σε διαβάλλει, μπες στη μικρή ψυχή του, διαπέρασέ την, και δες ποιος είναι στην πραγματικότητα. Θα ανακαλύψεις ότι δεν αξίζει να ασχολείσαι με τι λένε κάτι τέτοιοι για σένα.

 

29. Το λίγο αξίζει πολύ. Το κυνήγι μιας μεγάλης επίδοσης (καίτοι θεμιτό για έναν αθλητή), μπορεί αν γίνει αυτοσκοπός να οδηγήσει σε επικίνδυνα νερά. Κάνε τώρα ό,τι μπορείς. Μην ελπίζεις σε ιδανικούς αγώνες. Αρκέσου σε αυτό το λίγο – λίγο που σε προοδεύει, και μη θεωρείς ότι αυτό το λίγο δεν αξίζει.

30. Η ζήλια. Λένε ότι τα πάντα ανθρώπινα. Έτσι και στον αθλητισμό – δεν γίνεται να είναι διαφορετικά. Θα συναντήσεις κι εδώ το φθόνο και τη ζήλια και την κακεντρέχεια. Μην εκπλήσσεσαι λοιπόν αρνητικά, αλλά προσπάθησε να το αντιπαρέλθεις.

31. Τι ζητάς επιπλέον; Έκανες κάποτε μια καλή πράξη. Τι ζητάς επιπλέον; Δεν σου αρκεί που έπραξες σύμφωνα με τη φύση σου; Όπως δεν ζητούν ανταμοιβή τα μάτια σου επειδή βλέπουν ή τα πόδια σου επειδή περπατούν, έτσι κι εσύ, μη ζητάς κάτι παραπάνω.

32. Υπέρτερη η φύση. Σε τίποτα δεν υστερεί η φύση από την τέχνη, διότι η φύση την τέχνη μιμείται. Κι αφού συμβαίνει αυτό, είναι δυνατόν η φύση, η τελειότερη πάντων και τα πάντα εμπεριέχουσα, να υπολείπεται σε τέχνη και επινοητικότητα;

33. Ο υποκριτής. Πόσο σάπιος και υποκριτής είναι όποιος δηλώνει: σκοπεύω να σου φερθώ έντιμα. Τι κάνεις άνθρωπέ μου; Δεν τα δηλώνουμε αυτά προκαταβολικά, το πράγμα θα φανεί από μόνο του.

34. Πρόσεχε. Πρόσεχε ούτε να οργίζεσαι, ούτε και να κολακεύεις. Και τα δυο είναι επιζήμια και εις βάρος της κοινωνίας. Κι αν θυμώνεις, να σκέφτεσαι αμέσως ότι ο θυμός δεν είναι πρέπουσα συμπεριφορά. Η πραότητα και η γλυκύτητα είναι πιο ανθρώπινες, ενώ η οργή κι η λύπη είναι σημάδια αδυναμίας.

35. Για τη μετάνοια. Πώς ξέρω ότι έσφαλες; Κι αν πράγματι έσφαλες, πώς μπορώ να γνωρίζω ότι δεν έχεις μετανιώσει; Για τούτο λοιπόν, αν κάτι δεν είναι σωστό, μην το κάνεις, κι αν κάτι δεν είναι αλήθεια, μην το αναπαράγεις.

36. Πιστεύω. «Πιστεύω σημαίνει ελευθερώνω μέσα μου το άφθαρτο. Ή καλύτερα, είμαι άφθαρτο, ή καλύτερα, ελευθερώνω, ή καλύτερα, είμαι.» Από κάποιο σημείο και μετά, δεν υπάρχει επιστροφή. Αυτό είναι το σημείο όπου οφείλει κανείς να φτάσει.

37. Αποχώρησε ήρεμα. Υπήρξες αθλητής, μέλος της Πολιτείας των Αθλητών. Για 3, για 5, για 20 χρόνια, και κάποια στιγμή φτάνει το τέλος. Έχει σημασία; Οι νόμοι που τα πράγματα διέπουν, είναι για όλους κοινοί. Πού είναι λοιπόν το φοβερό; Δε σε εκδιώκει κανείς αδίκως, αλλά η ίδια η φύση που εδώ σε έφερε. «Μα δε μου φτάνει» θα πεις, «μα θέλω κι άλλο», θα προσθέσεις. Ωραία! Όμως στη ζωή μας, σε κάθε τομέα της, δίνουμε και μία παράσταση. Το πότε ολοκληρώνεται, το ορίζει άλλος – εκείνος που σε προσέλαβε, ο χρόνος, εκείνος σε απολύει… Εμείς δεν έχουμε θέση σε αυτήν την διαδικασία, αποχώρησε λοιπόν ήρεμα και με το κεφάλι ψηλά, γιατί τα όσα πέτυχες, μόνο λίγα δεν είναι. Να δοκιμάζονται και οι νεότεροι, σε εκείνους ανήκει το μέλλον.

38. Για προπονητές και παιδαγωγούς. Ο ρόλος σας είναι ιερός. Οφείλετε να περνάτε αξίες ζωής στους νέους ανθρώπους, για να συνειδητοποιούν ότι πριν γίνουν καλύτεροι αθλητές, θα πρέπει πρωτίστως να γίνουν καλύτεροι άνθρωποι. Η επιτυχία ενός προπονητή αποτυπώνεται κατ αρχάς στο χαμόγελο των αθλητών που τελούν υπ’ ευθύνη τους, κι όχι στην ικανοποίηση των όποιων φιλοδοξιών μπορεί άλλοι (φίλοι, γονείς, παράγοντες) να έχουν. Η διδασκαλία είναι μια τέχνη επικοινωνίας. Όσες γνώσεις και δεξιότητες κι αν κατέχει ένας προπονητής, εάν αδυνατεί να τις μεταδώσει στους αθλητές του, τότε υστερεί σε σχέση με κάποιον θεωρητικά υποδεέστερό του, που όμως είναι σε θέση να μεταδώσει στους αθλητές του το σύνολο των γνώσεών του. Και μην ξεχνάτε – διδάσκουμε πάντα με το παράδειγμά μας, κι όχι με τα λόγια μας.

Αντί επιλόγου

… και κάποιες σκόρπιες σκέψεις.

Τα πάντα με μέτρο, ακόμη και το μέτρο. Αν ξέρουμε πώς θα βρούμε την ισορροπία ανάμεσα στην υπερβολή και την παραίτηση, θα μετατρέψουμε τη ζωή μας σε ένα ευχάριστο μονοπάτι, δίχως αιφνιδιασμούς. Α.Το «μισό μισό» είναι μαγική συνταγή, και θα σου φέρει χίλιες χαρές. Β. Έσω κατά το ένα μισό σοφός, κατά το άλλο ιδαλγός. Γ. Όταν μεθάς, να μισομεθάς. Δ. Να ζεις μεταξύ προσπάθειας κι ανάπαυσης. Ε. Δίχως να απομονώνεσαι, μη δίνεις όμως και πολλά θάρρητα. ΣΤ. Τρέξε στους αγώνες σου στο μισό – μισό, και θα έχεις άριστη επίδοση.

Το σώμα μας έχει τη δυνατότητα να αυτοθεραπεύεται. Ύψιστη σημασία έχουν η διατροφή, η κίνηση, το περιβάλλον, ο τρόπος σκέψης, ο τρόπος ζωής συνολικά.

Στους αγώνες, ο νικητής είναι που έχει τους περισσότερους φίλους – αλλά προσελκύει και τους περισσότερους κόλακες. Ο νικημένος είναι που έχει τους ουσιαστικότερους φίλους.

Για να κατακτήσεις μια θέση του βάθρου, πρέπει να κάνεις το «αγροτικό» σου στην 4^η θέση – κι αυτό ισχύει για όλους, πρωταθλητές και μη, σε όλες τις κατηγορίες. Οι ευγενέστεροι, την αποκαλούν «θέση της ελπίδας», στη δρομική αργκό αποκαλείται η θέση του μαλάκα! Σε κάθε περίσταση, μπορούμε πολλά να μάθουμε από αυτήν – θα ρθουν και τα βάθρα, αρκεί να μην το βάζουμε κάτω, και να συνεχίζουμε τη σκληρή δουλειά. Αρχιερέας πάντως της 4^ης θέσης στην Κρήτη είναι ο πολύ αγαπητός σε όλους μας Κωστής Μανιουδάκης, με 10 τερματισμούς στο «παρά λίγο» του βάθρου! Κωστή, νομίζω ότι είσαι ματιασμένος! Εύχομαι το 2022 να σε δικαιώσει επιτέλους!

 

Λένε ότι ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε τα απόρρίματά μας είναι δείγμα του πολιτισμού μιας κοινωνίας. Αυτό ισχύει και για τους δρομείς – ας το θυμόμαστε καλά την επόμενη φορά που θα βρεθούμε ανά χείρας με ένα άδειο τζελάκι / μπουκάλι νερού / άλλο, στην προπόνηση ή τον αγώνα μας.

Φίλοι μου καλοί, ένας ολοκληρωμένος αθλητής, οφείλει να είναι κατ αρχάς ολοκληρωμένος άνθρωπος. Δεν αρκεί μόνο η φυσική μας προετοιμασία – εξίσου σημαντική είναι και η πνευματική μας θωράκιση, κι αυτό (όπως και η προπόνηση) είναι μια συνεχής διαδικασία. Εύχομαι τα γραφόμενά μου να είναι μια μικρή έμπνευση προς αυτήν την κατεύθυνση. Καλούς δρόμους!

Με τιμή, Στέφανος Αντωνάκης

Ηράκλειο Κρήτης, 24/02/2022