Τα τελευταία χρόνια υπάρχει παγκοσμίως μια κατακόρυφη αύξηση στην πρόωρη εγκατάλειψη (Drop out) νέων αθλητών στίβου στις ηλικίες 14-19 ετών, φαινόμενο που έχει μελετηθεί διεξοδικά και συνδέεται κυρίως με την πρώιμη προπόνηση σε ένα μόνο άθλημα έναντι της συμμετοχής σε πολλά διαφορετικά αθλήματα στα παιδιά της κατηγορίας Κ14 αλλά και στην πρόωρη εξειδίκευση αγωνίσματος στίβου με ραγδαία αύξηση των προπονητικών φορτίων στις κατηγορίες Κ16 έως Κ20 .

Η Παγκόσμια ομοσπονδία Στίβου μέσω των εγχειριδίων «Kids Athletics» έχει δώσει κατευθυντήριες οδηγίες για την προπόνηση στις ηλικίες 7-12 χρονών με έμφαση στην πολύπλευρη ανάπτυξη των κινητικών δεξιοτήτων . Τα ερασιτεχνικά σωματεία της χώρας μας , που είναι ο βασικός πυλώνας ανάδειξης αθλητών , προχώρησαν στην υιοθέτηση τέτοιου τύπου αθλητικών προγραμμάτων σε μορφή παιχνιδιού και έκτοτε οδηγούν με ασφάλεια όλο και περισσότερα παιδιά στην επόμενη ηλικιακή κατηγορία.

 

Σε αυτό το σημείο όμως είναι που ξεκινάει το πραγματικό πρόβλημα , καθώς ενώ στη χώρα μας υπήρξε μια κορύφωση σε επίπεδο Υψηλού αθλητισμού στα μέσα της δεκαετίας του 90 ενόψει των Ολυμπιακών αγώνων του 2004, αυτό δεν συνδυάστηκε με την δημιουργία μιας «ελληνικής προπονητικής σχολής» και ενός Ενιαίου Μοντέλου Μακροπρόθεσμου Προγραμματισμού.

Οι αιτίες στην Ελλάδα που οδηγούν σε πρόωρη εγκατάλειψη στις κατηγορίες Κ16 έως Κ20 είναι κυρίως:

1) Το λεγόμενο «Champions Tendency» , η πίεση για γρήγορα αποτελέσματα από προπονητές / γονείς / σωματεία που προσπαθούν να αναδειχθούν μέσω των αθλητών – παιδιών τους , χωρίς να λαμβάνουν υπόψιν την μακροπρόθεσμη εξέλιξη και τον αναπτυξιακό χαρακτήρα της προπόνησης τους . Αυτό οδηγεί σε πρώιμη εξειδίκευση σε ένα αγώνισμα , αύξηση των προπονητικών φορτίων και έμφαση στην αναερόβια γαλακτική προπόνηση ,την λάθος στιγμή βιολογικά , που οδηγεί σε κορύφωση των επιδόσεων σε μικρή ηλικία ή τραυματισμό και συνδυάζεται με σωματική και ψυχική εξάντληση .

2) Η μη σύνδεση του εκπαιδευτικού συστήματος της χώρας μας με τον πρωταθλητισμό. Πολλά ταλέντα εγκαταλείπουν τον αθλητισμό κατά την προετοιμασία τους για τις Πανελλήνιες εξετάσεις ή κατά την φοίτηση τους στα ελληνικά πανεπιστήμια εφόσον δεν υπάρχει ο αποτελεσματικός μηχανισμός για να συνδυαστούν οι σπουδές με τις προπονήσεις.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποφυγής των παραπάνω είναι ο Ολυμπιονίκης μας Μίλτος Τεντόγλου ο οποίος:

1) Ανακαλύφθηκε τυχαία στο στάδιο στα Γρεβενά σε ηλικία 15 ετών ενώ έκανε παρκούρ . που σημαίνει ότι δεν υπήρξε πρόωρη ενασχόληση αποκλειστικά με το στίβο ούτε εξειδίκευση αγωνίσματος σε μικρή ηλικία.

Επίσης ο πρώτος προπονητής του κ. Παπανίκος λειτούργησε άριστα ως αναπτυξιακός προπονητής παραδίδοντας στον μετέπειτα προπονητή του κ. Πομάσκι έναν αθλητή που δεν ήταν ταλαιπωρημένος σωματικά/ψυχικά και μπορούσε να πάρει τις κατάλληλες προσαρμογές στην προπόνηση.

2) Εγκατέλειψε τις ακαδημαϊκές του σπουδές εφόσον στην Ελλάδα δεν ευνοούσαν οι συνθήκες για συνδυασμό τους παράλληλα με τον πρωταθλητισμό σε υψηλό επίπεδο , όπως γίνεται στο «Αμερικανικό μοντέλο» και τον Κολεγιακό αθλητισμό (ένα σύστημα που έχει τις δικές του αδυναμίες και υψηλά ποσοστά drop out) . Σε αντίθεση όμως με τον Μίλτο Τεντόγλου , αρκετά ταλέντα επέλεξαν να αποχωρήσουν από το στίβο ώστε να δώσουν προτεραιότητα στις ακαδημαϊκές σπουδές τους λόγω εξάντλησης , πίεσης από το οικογενειακό περιβάλλον και έλλειψης κινήτρων από την ομοσπονδία.

Το Μοντέλο Μακροπρόθεσμης Ανάπτυξης Αθλητών ( LTAD) εφόσον αναπτυχθεί σωστά θα πρέπει να είναι καινοτόμο και να λαμβάνει υπόψιν όλες τις οργανωτικές- μεθοδολογικές προδιαγραφές που χρειάζονται για να βελτιωθεί η ακρίβεια και η αποτελεσματικότητα της προπονητικής διαδικασίας. Οι 3 βασικοί πυλώνες για την επιτυχία του είναι :

- Η πυραμιδική προσέγγιση των αναπτυξιακών κατηγοριών Κ14-Κ20 με συγκεκριμένη ενιαία προπονητική μεθοδολογία και κατεύθυνση ανά κατηγορία και ομάδα αγωνισμάτων.

- Η εξειδίκευση της προπόνησης και του αγωνίσματος την κατάλληλη στιγμή σύμφωνα με την φάση αθλητικής και βιολογικής ωρίμανσης του αθλητή.

- Η προπονητική μεθοδολογία Υψηλών Επιδόσεων μετά την κατηγορία Κ20.

Ένα τέτοιο μοντέλο για να καταστεί βιώσιμο θα πρέπει η Μακροπρόθεσμη Ανάπτυξη των Αθλητών να είναι συνυφασμένη με την Μακροπρόθεσμη Ανάπτυξη των Προπονητών και την συνεχή επιμόρφωση τους.

Ο αναπτυξιακός προπονητής είναι ο σημαντικότερος παράγοντας στην μακροπρόθεσμη εξέλιξη ενός αθλητή – ταλέντου γι’ αυτό η επιτυχία του θα έπρεπε να κρίνεται από την σωστή εκμάθηση της τεχνικής του αγωνίσματος και την διαχείριση των προπονητικών ερεθισμάτων ανάλογα με την ηλικία (βιολογική & προπονητική ) , όχι από την εφήμερη επιτυχία του αθλητή με ρίσκο τραυματισμούς και πρόωρη σωματική και ψυχική εξάντληση.

Ιδαίος Ηρακλής